Стаялі за веру да канца
Руская Праваслаўная Царква за сваю гісторыю перажыла нямала цяжкіх падзей. Але самыя крывавыя, самыя трагічныя старонкі прыходзяцца на першую палову ХХ стагоддзя. Жорсткія рэпрэсіі з боку палітычнага рэжыму, які ўсталяваўся пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі 1917 года, абрушыліся на служыцеляў царквы, простых вернікаў, і не толькі праваслаўя.
Падставай для рэпрэсій служыла сама прыналежнасць чалавека да царквы, адданасць веры ў Бога. У час багаборніцтва закрываліся і разбураліся старажытныя храмы, знішчаліся іконы і царкоўная маёмасць. Здзекі і катаванні над служыцелямі культу, адданымі вернікамі сталі звычайнай з’явай.
Але надышоў час пакаяння. Час, калі вяртаецца чэснае імя несправядліва абвінавачаных, забітых і закатаваных у гады бязбожжа. У 2008 годзе была выдадзена праца Камісіі па кананізацыі святых Беларускай праваслаўнай царквы “Віцебскі мартыралог (1918-1952)”, у якой сабраны прозвішчы іерархаў, манахаў, святароў і іншых служыцеляў царквы, членаў іх сем’яў, вернікаў, якія пацярпелі менавіта за сваю адданасць Богу і веры.
У 2009 годзе ўбачыў свет твор шумілінскіх краязнаўцаў В. В. Улюценкі і В. А. Ільіна “Праваслаўе на Шуміліншчыне. Мінулае і сучаснае”, у якім з’явіліся імёны служыцеляў праваслаўнай царквы, якія жылі і працавалі на шумілінскай зямлі і пацярпелі за веру. На падставе гэтых кніг і падрыхтавана дадзеная публікацыя.
Акаловіч Мікалай Фаміч (1863-1834). Нарадзіўся ў в. Ужляціна. Закончыў Віцебскую духоўную семінарыю і Маскоўскую духоўную акадэмію. Працаваў у Полацкай духоўнай кансісторыі, законавучыцелем Полацкага кадэцкага корпусу, рэктарам Варонежскай духоўнай семінарыі, законавучыцелем Дзвінскага (Даўгаўпілс) рэальнага вучылішча. З 1919 года працуе ў Віцебску кіраўніком пастарскай школы, з 1922 – настаяцелем Мікалаеўскага кафедральнага сабора. У 1922 годзе арыштаваны і ўмоўна асу-джаны на 1 год. Да восені 1924 года служыў у Полацкім (в. Навікі цяпер Шумілінскага раёна) і Невельскім паветах. З 1924 да 1931 года – святар Іллінскай царквы ў Віцебску. У 1931 годзе арыштаваны і Асобнай нарадай пры калегіі АДПУ асуджаны да ссылкі. Памёр у зняволенні ў 1934 годзе. Кананізаваны Рускай Праваслаўнай Царквой як новапакутнік Мікалай Віцебскі.
Кіслоў Афанасій Рыгоравіч (1880-1937). У 1910-1916 гадах служыў дыяканам Сіроцінскай царквы. З 1916 года – святар храмаў у розных паветах Віцебскай губерні. З 1924 года ў с. Рудня Межанскага раёна Віцебскай вобласці, у 1930-1937 гадах ў с. Прыхабы Себежскага раёна Пскоўскай вобласці. Неаднаразова падвяргаўся рэпрэсіям, у 1937 годзе арыштаваны і 23.08.1937 г. Асобнай тройкай пры УНКУС РСФСР па Калінінскай вобласці асуджаны да расстрэлу, расстраляны ў гэты ж дзень. Рэабілітаваны ў 1970 годзе. Кананізаваны Рускай Праваслаўнай Царквой як новапакутнік Афанасій Прыхабскі.
Аглоблін Сямён Лаўравіч (1894-1954). Святар з 1916 года. У 1917-1922 – святар у с. Навікі. Потым служыў у храмах Ушач, Лёзна, Віцебска. Пад арыштам з 14.04 па 16.06.1933 года. З 1935 года займаўся выкананнем трэб. Паўторна арыштаваны 26.09 і 28.09.1937 года пастановай асобнай тройкі НКУС БССР асуджаны да 10 гадоў лагераў. У зняволенні знаходзіўся ў Карэліі, Комі. Вызвалены 22.09.1947 г. Арыштаваны 17.10.1949 г. і 01.03.1950 г. высланы ў Акмолінскую вобласць (Казахстан). Пасля заканчэння ссылкі прыехаў у г. Арол, дзе памёр 17.09.1954 года.
Акаловіч Іван Фаміч (1866-1937). Да 1912 года служыў псаломшчыкам у в. Ужляціна, пасля ў Віцебску. Пасля закрыцця цэркваў працаваў сталяром і шаўцом. Арыштаваны 22.09.1937 г. і 28.09.1937 г. пастановай асобнай тройкі НКУС БССР асуджаны да расстрэлу. Расстраляны ў Віцебску 07.10.1937 года.
Базыленка Васіль Сямёнавіч (1890-?). У 1921-1926 – псаломшчык і дыякан царквы ў в. Барсучына, з 1943 – святар у г. п. Шуміліна, з 1944 – святар у г. Дрыса (Верхнядзвінск), м. Ула. З 1948 – псаломшчык у с. Лескавічы. Арыштаваны 24.01.1949 года, 9.03.1949 асуджаны Віцебскім абласным судом да 25 гадоў пазбаўлення волі. Далейшы лёс невядомы.
Бялецкі Кірыл Еўдакімавіч (1884-?). З 1929 года – святар ў в. Казьяны Сіроцінскага раёна. Арыштаваны 26.05.1932 года і пастановай тройкі пры ПП АДПУ па БССР асуджаны да зняволення ў лагеры на 3 гады. Далейшы лёс невядомы.
Вайткевіч Васіль Аляксандравіч (1875-?). Служыў псаломшчыкам у Лаўжанскай царкве, іншых храмах Віцебшчыны. З 1931 года ў с. Бачэйкава. Арыштаваны 14.04.1931 года і 27.08.1931 года пастановай тройкі пры ПП АДПУ па БВА асуджаны да зняволення ў лагеры на 5 гадоў. Далейшы лёс невядомы.
Валадуцкі Іван Іванавіч (1869-?). Служыў псаломшчыкам з 1894 года. З 1912 года ў Дабейскай царкве. Арыштаваны 30.12.1929 г. і 13.04.1930 г. пастановай тройкі пры ПП АДПУ па БВА асуджаны да пазбаўлення волі на 6 месяцаў. Далейшы лёс невядомы.
Гнядоўскі Іаан Сямёнавіч (1866-1937). У 1920-я гады служыў у царкве с. Жаробычы Сіроцінскага раёна, ў Віцебску (да 1930 года). 18.09.1937 арыштаваны, 28.09.1937 г. пастановай асобнай тройкі НКУС прысуджаны да расстрэлу. Расстраляны 07.10.1937 г.
Каранеўскі (Корань-Карнеўскі) Ілля Карпавіч (1872-1939). З пачатку 1920-х гадоў служыў святаром у Дрысенскім, Ветрынскім, Віцебскім раёнах. У 1926-1928 гадах – святар Жаробыцкай царквы ў Сіроцінскім раёне. З 1933 года – святар царквы ў г. Дрыса (Верхнядзвінск). Арыштаваны 20.11.1937 г. і 29.11.1937 г. пастановай тройкі пры ПП АДПУ па БССР асуджаны да зняволення ў лагеры на 10 гадоў. Памёр ад хваробы 9.02.1939 года ў Цемнікаўскім папраўча-працоўным лагеры (ст. Тоцьма, Мардовія).
Корнеў Васіль Карнеевіч (1872-1938). У 1926-1930 гг. служыў дыяканам Мішневіцкай царквы. Да 1938 года працаваў цесляром. Арыштаваны 8.02.1938 г. і 16.02.1938 г. пастановай тройкі НКУС БССР асуджаны да расстрэлу. Расстраляны ў Віцебску 15.03.1938 года.
Мацкевіч Мікалай Львовіч (1881-1938). У 1906 годзе пачаў служыць святаром у в. Барсучына, з 1907 – у в. Міткавічы (цяпер Крывое Сяло). У 1910-1922 гг. быў за штатам. З 1922 года – святар у в. Дабея. Арыштаваны 23.12.1929 г. і 13.04.1930 г. пастановай тройкі пры ПП АДПУ па БССР асуджаны да высылкі ў Сібір (Томская вобласць) на 3 гады. У 1936 годзе вярнуўся ў Віцебск, працаваў вартаўніком у “Белхарчгандлі”. Арыштаваны 10.12.1937 і 30.12.1937 пастановай асобнай тройкі НКУС БССР прысуджаны да расстрэлу. Расстраляны ў Віцебску 16.01.1938 г.
Міцкевіч Уладзімір Уладзіміравіч (1886-?). З 1908 года служыў псаломшчыкам Станіславоўскай царквы Полацкага павета. З 1911 года – святар Зайкоўскай царквы ў Гарадоцкім раёне. Арыштаваны 13.12.1927 г. і 18.05.1928 г. пастановай асобнай нарады пры Калегіі АДПУ высланы на 3 гады ў Сібір (Ніжняўдзінскі раён). З 1932 — святар у Віцебску. У 1933 працаваў рабочым на швейнай фабрыцы. Арыштаваны 22.11.1933 г., у студзені 1934 г. выпушчаны на волю. З 1934 г. – настаяцель царквы ў м. Янавічы. Арыштаваны 12.01.1937 г. і 15.11.1937 года пастановай асобнай тройкі НКУС БССР асуджаны на 10 гадоў лагераў. Далейшы лёс невядомы.
Радзімінскі Іван Лявонцьевіч (1873-?). З 1914 года – святар у с. Мішневічы Сіроцінскага раёна Віцебскай акругі. У 1929 годзе зняў сан. Арыштаваны 28.10.1929 г. і 13.01.1930 г. пастановай Калегіі АДПУ асуджаны на 3 гады лагераў. Далейшы лёс невядомы.
Румянцаў Аляксандр Іванавіч (1881-1930). З 1906 года – святар у Лепельскім і Полацкім паветах, полацкім Спаса-Ефрасіннеўскім манастыры, з 1918 года святар у с. Лоўша. Арыштаваны 22.11.1929 г. і 23.02.1930 г. пастановай тройкі пры ПП АДПУ па БВА асуджаны да расстрэлу.
Шароў Міхаіл Васільевіч (1882-1937). У 1920-1929 – святар Ужляцінскай царквы. З 1929 года не служыў з-за высокіх падаткаў. Арыштаваны 31.12.1929 г. і 13.04.1930 г. пастановай тройкі пры ПП АДПУ па БВА асуджаны да 5 гадоў лагераў. Пасля вызвалення вярнуўся ў Віцебск. Арыштаваны 17.07.1937 і 07.09.1937 пастановай асобнай тройкі НКУС БССР прысуджаны да расстрэлу. Расстраляны ў Віцебску 26.09.1937 года.
Шэкала Аляксей Мікалаевіч (1874-?). З 1918 года служыў дыяканам-псаломшчыкам Ловажскай царквы. З 1927 – святар у Віцебску. Арыштаваны 24.04.1931 г. і 14.07.1932 г. пастановай асобнай нарады пры Калегіі АДПУ высланы на 3 гады. Да 1937 года лічыўся памёршым.
Шыркевіч Аляксандр Іванавіч (1887-?). З 1917 года – дыякан Жаробыцкай царквы. У 1928 зняў сан. Арыштаваны 24.04.1931 г. і 27.08.1931 г. пастановай тройкі пры ПП АДПУ па БВА асуджаны да 3 гадоў лагераў. Далейшы лёс невядомы.
Пурвін Марыя Іванаўна (1887-?). Служыла псаломшчыкам Казьянскай царквы. Арыштавана 26.05.1932 г. і 21.08.1932 г. пастановай тройкі пры ПП АДПУ па БВА асуджана да 3 гадоў лагераў. Далейшы лёс невядомы.
ПП АДПУ – Паўнамоцнае прадстаўніцтва Аб’яднанага дзяржаўнага палітычнага ўпраўлення
БВА – Беларуская ваенная акруга
НКУС – Народны Камісарыят Унутраных Спраў.
Падрыхтаваў Сяргей ЕРМАЛАЕЎ.
Надрукавана ў №39 ад 21.05.2013 г.
Четверг, 21.11.2024
