Адважны сібірак
Вялікая Айчынная вайна цаной мільёнаў жыццяў дала сёлетнім пакаленням прыклад небывалай мужнасці, самаадданасці і патрыятызму. Яскравым прыкладам гэтага з’яўляюцца Героі Савецкага Саюза – воіны, удастоеныя найвышэйшага ганаровага звання, людзі бязмежнай адвагі, апраўдныя патрыёты сваёй Радзімы. Яны часта ахвяравалі сваімі жыццямі, каб наблізіць доўгачаканую Перамогу. У іх ліку – Герой Савецкага Саюза гвардыі радавы Аляксей Емяльянавіч Талмачоў, разведчык 213 гвардзейскага стралковага палка 71 гвардзейскай стралковай дывізіі 6 гвардзейскай арміі 1-га Прыбалтыйскага фронту.
Нарадзіўся будучы герой у 1924 годзе ў сяле Новасвініна Краснатуранскага раёна Краснаярскага краю Расіі. У 1928 годзе сям’я Талмачовых пераехала ў п. Шыпілінск (зараз у Шырынскім раёне Рэспублікі Хакасія). Пасля заканчэння сямігодкі Аляксей пайшоў працаваць, бо памёр бацька, і сям’і трэба было дапамагаць. Працаваў грузчыкам, рознарабочым спачатку на Шыпілінскім рудніку, пасля ў рыбалавецкай брыгадзе.
Прызваны ў армію у студзені 1942 года Шырынскім райваенкаматам. У лютым 1942 года Аляксей Талмачоў пачаў ваяваць на Паўночна-Заходнім фронце ў 149 стралковым палку 182 стралковай дывізіі. У складзе 11, 27 і 34 армій дывізія вяла цяжкія абарончыя і наступальныя баі ў раёне г. Старая Руса (Наўгародская вобласць).
Чырвонаармеец Талмачоў быў снайперам батальёна. У 1942 годзе снайпер знішчыў 30 варожых салдат. 23 жніўня 1943 года быў узнагароджаны медалём «За адвагу». У баях за Старую Русу Аляксей быў паранены 5 разоў!
Пасля лячэння быў накіраваны ў 71 гвардзейскую стралковую дывізію, якая знаходзілася ў складзе 6 гвардзейскай арміі 2-га Прыбалтыйскага фронту. Быў назначаны кулямётчыкам, потым разведчыкам 231 гвардзейскага стралковага палка. Пасля армію ўключылі ў склад 1-га Прыбалтыйскага фронту і перавялі ў паўночна-ўсход-нюю частку Беларусі. Шмат разоў Аляксей Талмачоў удзельнічаў у баях з фашыстамі, хадзіў па тылах ворага, здабываў «языкоў». Усяго сібірак знішчыў і ўзяў у палон больш за 75 варожых салдатаў і афіцэраў. 6 сакавіка 1944 года ў баях за вёску Пестуніцу Віцебскага раёна быў паранены шосты раз.
12 чэрвеня 1944 года гвардыі радавы Аляксей Талмачоў быў узнагароджаны ордэнам Айчыннай вайны II ступені.
Разведчык Аляксей Талмачоў асабліва вызначыўся ў ходзе Віцебскай наступальнай аперацыі пры вызваленні Беларусі ў баі на подступах да ракі Заходняя Дзвіна. З узнагароднага ліста: «24 чэрвеня 1944 года на подступах да ракі Заходняя Дзвіна праціўнік сустрэў нашы падраздзяленні моцным артылерыйскім і кулямётным агнём. Таварыш Талмачоў падабраўся да кулямёту ворага і гранатамі знішчыў яго разам з прыслугай, тым самым даў магчымасць падысці нашай пяхоце да берага.
З групай байцоў першым на дапаможных сродках фарсіраваў Заходнюю Дзвіну і на левым беразе ўзяў у палон 4-х гітлераўцаў. Пры адбіванні контратакі ў раёне в. Буй (Бешанковіцкі раён) 24.06.1944 г. паў смерцю храбрых».
Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 22.07.1944 г. за ўзорнае выкананне баявых заданняў камандавання на фронце барацьбы з нямецкімі захопнікамі і праяўленыя пры гэтым адвагу і гераізм Талмачову Аляксею Емяльянавічу прысвоена званне Героя Савецкага Саюза пасмяротна.
На момант смерці Аляксею Талмачову было ўсяго 20 гадоў. Герой бы пахаваны каля в. Арэхі Шумілінскага раёна. Пасля перапахаваны на воінскіх молілках у г. п. Шуміліна.
Імя героя носяць вуліцы ў сяле Чырвонатуранск, пасёлку Шыра, сяле Яфрэмкіна Шырынскага раёна ў Расіі, а таксама ў г. п. Шуміліна. Яго імя ўвекавечана на Алеі Герояў Савецкага Саюза і Расіі ў сталіцы Хакасіі горадзе Абакан. У 1982 г. Шырынскай сярэдняй школе № 4 прысвоена імя А. Е. Талмачова.
Падрыхтаваў Сяргей ЕРМАЛАЕЎ.
З ЛІСТА А. Е. ТАЛМАЧОВА 15 ЛІПЕНЯ 1943 Г.:
«Родная мама! Ведайце, мы з вамі павінны сустрэцца! Вось толькі немцаў выганім з нашай зямлі і вернемся. Перамога блізка, яе чакаюць усе. Зараз мы ідзём, вызваляем Савецкую Айчыну…
Калі я пішу, на зямлю апускаецца вечар. Кругом зеўраюць муры разбураных дамоў. Напісаў бы больш, да няма часу, ідзём на выкананне баявой задачы, і можа не вернемся. Але я думаю, мяне не возьме ніякая нямецкая куля. Да пабачэння, мае ненаглядныя мама і сястрычка. Абдымаю вам і цалую. Да хуткай сустрэчы родныя…».
